Ieder organisme geeft zijn eigen plaats in de natuur. Iedere plant en ieder dier heeft een rol te vervullen binnen het grote geheel. Het gras dient als voedsel voor veel planteneters, die op hun beurt weer als voedsel dienen voor roofdieren. Bijen zorgen voor de bestuiving van bloemen. En zelfs muggen hebben een nut, want hun larven dienen als voedselbron voor veel vissen.

Maar teken? Dat zijn toch werkelijk de meest nutteloze wezens op deze planeet. Niemand zal ze missen als ze compleet uitsterven. Of ligt het toch anders en hebben teken wel degelijk nut?

Wat zijn teken

Teken zijn kleine spinachtigen. Ze hebben dus ook acht poten. Wereldwijd zijn meer dan achthonderd soorten teken bekend, een tiental van die soorten komt ook in Nederland voor. Hiervan is de Schapenteek veruit de meest voorkomende variëteit in ons land.

Teken staan vooral bekend als bloedzuigers. Ze zitten verscholen in het struikgewas te wachten tot een slachtoffer langs komt. Op het juiste moment laat de teek zich dan op zijn slachtoffer vallen en bijt zich vast in de huid. Meestal is de gastheer een reptiel, vogel of zoogdier. Herten, muizen en egels zijn veel voorkomende gastheren, maar soms kiezen ze een mens uit. Als de teek zich heeft vastgebeten begint hij zich te voeden met het bloed van zijn slachtoffer. Hierbij blijft de teek enkele dagen, tot een week op zijn gastheer zitten.

Terwijl ze zich voeden, verspreiden teken ook diverse ziekteverwekkers. De meest beruchte is een bacterie genaamd Borrelia burgdorferi. Deze bacterie veroorzaakt de ziekte van Lyme. Jaarlijks worden meer dan 27.000 mensen met deze ziekte geïnfecteerd en het aantal besmettingen groeit ieder jaar.

Het nut van teken

Voor de mens hebben teken geen nut en zijn het enkel plaagdieren. Dit wil echter niet zeggen dat het nutteloze dieren zijn. De meest voor de hand liggende waarde van de teek is zijn functie als voedsel voor andere dieren, met name vogels en steekmieren. Vogels pikken de parasieten van herten, runderen en schapen. Volgezogen teken zijn een goede bron van proteïnen.

Daarnaast zijn teken gastheer voor verschillende soorten virussen, bacteriën en andere eencellige organismen. Dit lijkt op het eerste gezicht niet nuttig, maar ook deze dieren behoren tot de biodiversiteit op aarde. Veel van deze micro-organismen zijn ziekteverwekkers, zoals de al eerder genoemde Borrelia bacterie. Door deze micro-organismen te verspreiden draagt de teek bij aan de instandhouding van deze soorten. Bovendien zorgt de teek hiermee voor de regulering van de populaties van hun gastheren, want de ziektes zullen de zwakken van de populaties doden. Net zoals een uil een muis vangt en daarmee de populatie onder controle houdt, zo dragen ook teken hieraan hun steentje bij door de verspreiding van ziektekiemen.

Toch opletten

Dat teken nuttig zijn wil niet zeggen dat we er dan maar blij mee moeten zijn. Zeker niet! Teken blijven ronduit gevaarlijke beesten en de gevolgen van de ziekte van Lyme moet je zeker niet onderschatten. Op de website van de Lyme Vereniging vind je veel informatie over het voorkomen van deze ziekte en over het herkennen van de symptomen, in het geval dat je toch door een teek wordt gebeten.