Libellen zijn fascinerende dieren en daarnaast zijn ze ook prachtig om te zien. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel natuurfotografen graag libellen fotograferen, maar hoe pak je dat nou het beste aan? In deze blog vertel ik je daar alles over.
Libellen vinden
Voordat je ze kan fotograferen, moet je de libellen eerst vinden. Dat is niet zo moeilijk. Libellen kun je eigenlijk bijna overal tegenkomen, maar de grootste kans om ze te vinden is bij het water. Het leven van libellen is namelijk onlosmakelijk verbonden met het water. Libellenlarven leven onder water voordat ze als volwassen libel rondvliegen. En hoewel ze soms best een flink eind kunnen vliegen, uiteindelijk komen ze allemaal weer terug naar het water om te paren.
Als je op een mooie dag naar een poel of ven gaat zie je ze vaak al met tientallen over het water vliegen. En als je wat dichterbij komt vind je ze ook in de vegetatie rond de oever. Maar als je te dicht bij komt zullen ze al snel opvliegen. Libellen hebben namelijk hele goede ogen en laten zich niet gemakkelijk benaderen…
…tenminste, niet op het warmst van de dag. Macrofotografen die vaker libellen fotograferen weten dat je het beste ’s morgens vroeg kan opstaan. Libellen zijn namelijk koudbloedige dieren, ze hebben warmte nodig om te kunnen vliegen. Rond zonsopkomst zitten ze vaak op een tak of stengel te wachten tot ze voldoende zijn opgewarmd door de zon. Dit is het ideale moment om ze te fotograferen. De meeste libellen vind je aan de oever en in een straal van ongeveer twintig meter daaromheen. Het is even zoeken, maar als je het vaker doet herken je vanzelf de plaatsen waar ze kunnen zitten.
Libellen benaderen
Zoals ik al vermeldde blijven libellen rond zonsopkomst vaak stil zitten, zodat je er gemakkelijk dichtbij kan komen. Dat is niet de enige reden on ’s morgens vroeg op pad te gaan. Vaak is er dan nog weinig wind, heb je het mooiste licht van de zon en met een beetje geluk zijn de libellen compleet bedekt met dauwdruppels. Er zijn dus nog meer redenen om vroeg uit je bed te komen.
Soms kan het niet anders en ga je fotograferen als de libellen al zijn opgewarmd. Het is dan veel moeilijker om bij de libellen in de buurt te komen. Met een beetje geduld en wat oefening lukt het dan toch vaak om redelijk dicht bij de libellen te komen. De kunst is om jezelf zo klein mogelijk te maken, bijvoorbeeld door te kruipen of te tijgeren. Daarbij moet je langzaam bewegen en geen onverwachte bewegingen maken. Als je dit doet kom je voor de libel het minst bedreigend over en is de kans dat hij weg vliegt kleiner.
Libellen fotograferen
Dan zit je eindelijk vlakbij die libel en kun je hem gaan fotograferen, maar hoe pak je dat aan? Het meest gehoorde advies is om parallel aan de libel te fotograferen, met een klein diafragma, zodat je veel scherptediepte hebt. Zo zorg je ervoor dat je de libel van voor tot achter scherp op de foto krijgt. Dit is natuurlijk een solide advies…
…voor wanneer je dezelfde foto wilt maken als iedereen al honderd keer heeft gedaan. Het resulteert vaak in een registratieve foto waar de libel goed herkenbaar op staat. Als dat je doel is, dan is er natuurlijk helemaal niets aan de hand. Sterker nog, ik probeer vaak ook om een registratieve foto te maken.
Maar als ik die registratie heb gemaakt kijk ik nog even verder om te zien wat voor foto’s ik nog meer kan maken. Je kan eindeloos variëren en combineren met de instellingen van de camera, je standpunt, de compositie en eventueel je flitser om een unieke foto te maken die de libel op een nieuwe en verrassende manier laat zien. Zo kun je bijvoorbeeld letten op de achtergrond van de foto om de kleuren en contrasten daarvan te gebruiken in je compositie, of probeer nog eens iets dichterbij te komen en maak een detailopname van je onderwerp.
Tip: De mooiste foto’s van juffers en libellen maak je door op ooghoogte te komen met je onderwerp.
Vertel een verhaal
Wanneer je alleen maar mijn vorige tips volgt krijg je veel mooie foto’s van libellen die ’s ochtends opwarmen in de zon. Het leven van de libel is gevarieerder en interessanter, en het is de moeite waard om dit in je foto’s te laten zien.
Het leven van libellen als imago (volwassen insect) begint met het uitsluipen. De larve klimt uit het water en vervelt zich voor de laatste keer, waarna hij het luchtruim kiest. Dit is een bijzonder proces om te zien en geweldig om te fotograferen. Vervolgens kun je de uitdaging aangaan en proberen om de libellen in de vlucht vast te leggen. Ook de paring en ei-afzetting van libellen en juffers zijn fotowaardige momenten. Door al deze momenten vast te leggen vertel je het hele verhaal van deze prachtige insecten.
Geen kant en klare recepten
Als je had verwacht dat ik je een aantal kant-en-klare recepten zou geven om altijd de mooiste foto’s van libellen te maken, dan moet ik je helaas teleurstellen. Het is misschien een beetje vreemd om in een tutorial over fotografie niet te praten over camera-instellingen, maar iedere situatie is anders. En voor iedere situatie kun je de camera op verschillende manieren instellen die allemaal een mooie foto opleveren. Net als bij iedere vorm van fotografie komt het ook bij libellen fotograferen aan op oefenen. Probeer verschillende instellingen, maak fouten, leer van je fouten en verbeter jezelf.
Kijk naar de foto’s die je mooi vind en probeer te achterhalen wat je nou precies aanspreekt in die foto’s. Misschien is het de compositie of het gebruik van tegenlicht, misschien is het iets heel anders. Gebruik die aspecten en geef er je eigen draai aan. Maar vergeet vooral niet om te genieten. Natuurfotografie is geen technisch proces. Natuurfotografie is vooral het delen van schoonheid.