Paddenstoelen fotograferen lijkt zo simpel. Je hoeft niet naar een ver land te vliegen en daar uren achtereen in een kleine schuilhut te zitten posten om kans te maken er eentje te spotten. Op dit moment hoef je het bos maar in te lopen en je ziet ze overal om je heen. Grote, kleine, bruine, gele of rood met witte stippen. Kies maar uit! Iedereen kan paddenstoelen fotograferen. En juist daarom is het zo moeilijk.

Als je een foto van een bruine beer op Facebook plaatst oogst je al snel veel likes, ook al is het licht niet super mooi en kan de compositie wel wat strakker. Bij een foto van een paddenstoel is dat anders, want daarvan komen er enkele tientallen per dag voorbij op social media. Wil je dat je foto toch opvalt, dan moet je foto mooier zijn dan de rest. Onderstaande tien tips kunnen je daarbij helpen.

1. Kies een laag standpunt

De mooiste foto’s van paddenstoelen maak je met de camera op de hoogte van de hoed van de paddenstoelen. Aangezien de meeste paddenstoelen laag bij de grond te vinden zijn, zul je dus plat op de grond moeten gaan liggen om de mooiste foto’s te maken. Natuurlijk hebben veel moderne camera’s Live view en soms zelfs een kantelbaar scherm, waardoor je niet persé languit gestrekt in de bladeren hoeft te zakken, maar om de camera goed te ondersteunen bij het lage standpunt zul je minimaal op je knieën moeten gaan zitten. Persoonlijk ga ik meestal wel helemaal liggen, want meestal ben ik wel een kwartier of langer bezig met een paddenstoel en dan vind ik het meer ontspannen om te gaan liggen.

2. Neem je tijd

Als er veel verschillende paddenstoelen staan is het heel aanlokkelijk om snel een foto te maken en dan weer door te gaan naar de volgende. Zo kun je veel verschillende soorten vastleggen. Het is echter beter om even goed de tijd te nemen om je foto’s te maken. Kies zorgvuldig je compositie en check of alle instellingen van je camera goed zijn ingesteld. Controleer de achtergrond van de foto, of er geen storende elementen in je beeld staan. En als je dan hebt afgedrukt bekijk de foto dan even goed op het scherm van je camera om te zien of de foto is geworden zoals je in gedachten had.

Wees niet bang om een half uur of langer met een enkele paddenstoel bezig te zijn. Het is beter om met drie goede foto’s thuis te komen, dan met tien kiekjes.

3. Zorg goed voor jezelf

Als je de vorige twee tips opvolgt merk je dat je vaak langere tijd op de (meestal vochtige) bosgrond ligt. Daarbij zijn de temperaturen in de herfst vaak ook niet meer heel hoog. Voordat je het weet ben je verkouden of ziek. Om dit te voorkomen zul je jezelf warm en waterdicht moeten kleden. Dit ziet er niet heel charmant uit, maar je bent bezig met paddenstoelen fotograferen, niet met het lopen van een modeshow. Je kan ook een vuilniszak of een ander stuk plastic meenemen om op te liggen.

4. Zoek het licht

Een foto staat of valt met goed licht. Ga dus op zoek naar het licht en beoordeel de kwaliteit van het licht. Met andere woorden: Kijk even goed naar de paddenstoel die je wilt fotograferen en de omgeving waarin hij zich bevindt. Bekijk waar de zon staat en wat de invloed van het zonlicht op je onderwerp is. Heb je hard zonlicht, of wordt het gefilterd door de bladeren? Schijnt de zon op de paddenstoel, of staat hij in de schaduw? Heb je de zon in de rug, of werk je met tegenlicht? Als je weet wat de invloed van het licht op je onderwerp is kun je bepalen hoe je de paddenstoel het mooiste kan laten uitkomen in het licht.

5. Neem je eigen licht mee

Vaak is het licht in de bossen niet ideaal. Het is te hard, ongelijkmatig, of helemaal verdwenen. Onder zulke omstandigheden is het altijd fijn als je zelf een eigen lichtbron hebt meegenomen. De ingebouwde flitser van de camera is de meest voor de hand liggende optie, maar vaak is het licht van deze flitsers niet geschikt als sfeerverlichting. Een externe flitser levert vaak al veel mooiere resultaten, zeker wanneer je hem off-shoe kan gebruiken. Een andere mogelijkheid is het gebruik van een reflectiescherm, waarmee je heel gemakkelijk slagschaduwen kan laten verdwijnen. Als je geen reflectiescherm hebt is deze heel gemakkelijk en doeltreffend te improviseren met een stuk karton en een vel aluminiumfolie. Verder is ook een zaklamp geschikt als lichtbron.

Door te zorgen dat je altijd je eigen licht meeneemt kom je nooit voor verassingen te staan.

6. Zorg voor voldoende stabilisatie

In het bos is het vaak donker. Om dan een goed belichtte foto van een paddenstoel te maken heb je een lange sluitertijd nodig, zeker als je ook nog een leuke scherptediepte in de foto wilt hebben. De sluitertijden lopen dan al snel op tot meer dan een seconde. Bij dergelijk sluitertijden is het alleen mogelijk om scherpe foto’s te maken als de camera absoluut niet beweegt. Fotograferen uit de hand is dan dus niet mogelijk. In zulke omstandigheden is een goed statief ideaal. Je moet dan wel een statief hebben dat tot zeer laag bij de grond kan komen, bijvoorbeeld een statief zonder middenzuil of een statief waarbij de middenzuil kantelbaar of omkeerbaar is. Wanneer je niet over zo’n statief beschikt kan je ook een rijstzak gebruiken.

Ook is het handig om een afstandbediening of zelfontspanner te gebruiken. Daarmee verminder je de trillingen tijdens het fotograferen enorm.

7. Probeer verschillende composities

Ga je paddenstoelen fotograferen, laat het dan niet bij één foto, maar duik echt in je onderwerp en probeer verschillende composities uit. De eerste foto die je maakt is vaak niet de beste. Pas als je een tijdje met een paddenstoel bezig bent geweest zie je de mogelijkheden voor bijzondere composities of belichtingen.

8. Varieer je foto’s

Maak niet alleen maar foto’s waar de paddenstoelen in hun geheel op staan, maar probeer ook eens andere soorten foto’s te maken. Bijvoorbeeld een close-up of een foto van de paddenstoel in het landschap. Probeer daarnaast de paddenstoelen te fotograferen in verschillende fases van de groei en onder verschillende omstandigheden. Zo bouw je langzaam maar zeker een compleet portfolio van paddenstoelen op, dat bijvoorbeeld kan worden gebruikt ter illustratie van een verhaal of artikel.

9. Regisseer je foto’s

Paddenstoelen groeien soms op de meest vreemde plaatsen, half verscholen onder afgevallen herfstbladeren, tussen de takken en eikels. Voordat je dan een mooie foto kan maken zul je de scène eerst een beetje moeten regisseren. Verwijder alle losse onderdelen die in de weg liggen. Let hierbij ook goed op de achtergrond van de foto. Soms moet je een losse tak verwijderen die wel meer dan een meter achter de paddenstoel ligt, omdat hij anders de compositie verstoord.

Let er wel op dat je niet teveel weg haalt. Een helemaal leeg beeld is ook niet interessant. Ook moet het nu niet op de foto te zien zijn dat je veel hebt getuinierd, dat ziet er onnatuurlijk uit.

10. Durf te experimenteren

Misschien wel de belangrijkste tip bij paddenstoelen fotograferen: Durf te experimenteren! Breek alle fotografische regels en maak vernieuwende foto’s. Volg je eigen hart en je eigen smaak.

Dit is deel 1 van het drieluik over paddenstoelen fotograferen. Lees ook:
Deel 2: Experimenteren met paddenstoelen
Deel 3: Verhalen vertellen