De Geelbruine Sapsteel

Wanneer je een gebied gaat inventariseren, dan hoop je altijd op een bijzondere vondst. Die ene soort die nog bijna niemand heeft gezien. Een aparte plant, of een zeldzaam insect. Ik was dus ook erg blij dat ik tijdens de inventarisatie van ons adoptiegebied voor de IVN natuurgidsenopleiding, al enkele zeldzame libellen was tegengekomen. Al deze waarnemingen vallen echter compleet in het niet vergeleken met de soort die één van onze mentoren vond.

In het begin van mei vond hij in een klein stukje  beukenbos, enkele onopvallende paddenstoeltjes. De meeste mensen zouden het kleine ding geen tweede blik waardig gunnen, maar hij besefte meteen dat dit iets bijzonders moest zijn. Hij nam een exemplaar mee naar huis voor microscopisch onderzoek. Zo kwam hij er achter dat dit een geelbruine sapsteel (Hydropus subalpinus) moest zijn. De naam is al even onopvallend als zijn voorkomen.

Een zeldzame waarneming

Wanneer is een soort zeldzaam? De bruine korenbout is een libel die nog steeds te boek staat als zeldzaam. Deze libel komt in grote delen van het land voor en het afgelopen jaar zijn er duizenden waarnemingen van deze soort doorgegeven op waarneming.nl. Dat kan ik nauwelijks nog zeldzaam noemen. Neem nou de geelbruine sapsteel. Er zijn op dit moment slechts twee plaatsen in heel Nederland waar deze paddenstoel groeit, dat is inclusief de nieuwe vindplaats in ons inventarisatie gebied. Nu hebben we het pas echt over een uiterst zeldzame soort.

Het was zo’n bijzondere waarneming dat een lid van de barcodecommissie van de Nederlandse Mycologische Vereniging helemaal uit Wageningen naar ons onderzoeksgebied is gekomen. Hier heeft hij enkele paddenstoelen verzameld om op te nemen in het herbarium van Naturalis in Leiden en om het DNA van de soort te bepalen.

De geelbruine sapsteel

Een dergelijke vondst is natuurlijk een geweldig onderwerp voor een blogje. Dus ben ik de boeken in gedoken om te zoeken naar meer informatie over deze paddenstoel. Ik kwam er al snel achter dat er niet veel te vinden is. De soort is zo zeldzaam dat er weinig over bekend is. Wat ik wel te weten ben gekomen is dat er wereldwijd ongeveer honderd soorten voorkomen die tot het geslacht Hydropus behoren. De meeste soorten komen echter voor in de tropen. Slechts zes soorten komen in Europa voor en die zijn allemaal zeldzaam. Waarom ze zo zeldzaam zijn is een groot raadsel.

De geelbruine sapsteel groeit op dode, begraven beukentakken. Die kun je in ieder beukenbos in Nederland vinden. Toch zal deze paddenstoel nog wel meer eisen stellen aan zijn leefomgeving, want anders zou hij wel op meer plaatsen te vinden zijn.

Op zoek naar een fotomodel

Als je zo’n zeldzame paddenstoel weet te vinden en je hobby is natuurfotografie, dan wil je hem natuurlijk mooi op de foto zetten. Maar toen ik in mei ging zoeken kon ik nog maar één aftands exemplaar vinden. Gelukkig groeit de geelbruine sapsteel van de lente tot in de herfst. Mijn kans zou nog wel komen. Maar wat er kwam was een heel lange, droge zomer. De paddenstoelen hielden zich verborgen. Pas toen het eind augustus ging regenen lieten ze zich weer zien. Deze keer was ik erop voorbereid en kon ik een leuke foto maken.

De geelbruine sapsteel als fotomodel.
De geelbruine sapsteel als fotomodel.

Geef een reactie